TË DHËNA JAVORE
Gjatë javës së dhjetë të vitit 2020 në Republikën e Maqedonisë së Veriut janë raportuar gjithsej 3.256 (I=157,4/100.000) raste të gripit, ndërsa krahasuar me javën e kaluar vihet re një rritje e numrit për 34,2%.
Krahasuar me sezonin e kaluar (n=2.430) dhe lakoren tipike sezonale ka një rritje për 34.0%, për 9 sezonet e fundit (n=1.569) vihet re një rritje e numrit për 2.1 herë . (Grafiku 1)
Incidenca e raportuar I=36,4-161,2/100.000 reflekton aktivitet sezonal të ulët të virusit të gripit. (Grafiku 1)
Gjatë javës së parë pranë laboratorit virusologjik në ISHPRMV kanë arritur 47 materiale për analiza laboratorike, nga të cilat 24 (51,1%) kanë rezultuar pozitive për prani të virusit të influencës – 7 (29,2%) Influenza A (6 A/H3, 1 A/H1pdm), ndërsa 17 (70,8%) janë influenza B (16 Victoria dhe 1 i pasubtipizuar).
Grafiku1. Niveli i intensitetit dhe shpërndarja javore e të sëmurëve nga gripi/sëmundjeve të ngjashme me gripin sipas lakores epidemike 2010-2019, sezoni 2018/2019 dhe sezoni 2019/2020
Sa i përket shpërndarjes sipas moshës, numri më i madh i të sëmurëve (n=1.688; 51,8%) bëjnë pjesë në grupmoshën që përfshin pjesën më të madhe të popullatës, atë nga 15-64 vjet, ndërsa incidencë më e lartë – 413,5/100.000, është regjistruar tek fëmijët nga 5-14 vjet. (Grafiku 2)
Grafiku 2. Shpërndarja javore e rasteve të gripit sipas grupmoshave– incidenca në 100.000 banorë, sezoni 2019/2020
Gjatë kësaj jave janë raportuar të sëmurë nga 29 njësi raportimi, ndërsa në 11 njësi numri i raportuar i të sëmurëve është mbi kufirin javor të aktivitetit sezonal mesatar. Numër më i madh i të sëmurëve (n=556) dhe incidencë më e lartë kumulative (I=1.545,5/100.000) në QSHP Manastir.
Në 6 njësi të raportimit të cilat kanë raportuar për raste gjatë kësaj jave është regjistruar aktivitet shumë i ulët i gripit, në 12 aktivitet sezonal, në 5 mesatar, në 1 i lartë dhe në 5 aktivitet shumë i lartë i gripit. (Kartogrami 1)
Kartogrami 1. Niveli i aktivitetit të gripit sipas incidencës në 100 000 banorë, java e dhjetë, 2020
Të dhëna kumulative
Gjatë sezonit 2019/2020 numri i përgjithshëm i të sëmurëve është 30.273 (I=1.463,0/100.000).
Krahasuar me periudhën e njëjtë vitin e kaluar (n=17.728),ka një rritje të numrit të përgjithshëm të të sëmurëve për 70,8%, ndërsa sa i përket lakores tipike sezonale për 9 sezonet e fundit (n=23.004) është regjistruar një rritje prej 31,6%.
Gjatë këtij sezoni janë raportuar të sëmurë nga të gjitha njësitë e raportimit.
Numër më i madh i të sëmurëve (5.657) është regjistruar në QSHP Shkup, QSHP Strumicë (n=3.074), QSHP Veles (n=2.630), NJR Kavadar (n=2.511), dhe QSHP Kumanovë (n=2.268) (Grafiku 3).
Incidencë më e lartë kumulative (5.834,9/100.000) është regjistruar në Kavadar. Incidencë më e lartë se 3.000,0/100.000 banorë është regjistruar në NJR Kratovë, QSHP Veles, QSHP Strumicë, NJR Dibër, (Grafiku 3).
Gjatë këtij sezoni janë regjistruar edhe 3 raste të vdekjes.
Grafiku 3. Shpërndarja e rasteve të gripit sipas QSHP/NJR dhe incidenca në 100 000 banorë, sezoni 2019/2020
Sa i përket shpërndarjes sipas moshës, numri më i madh i të sëmurëve -– 15.288 (50,5%),bëjnë pjesë në grupmoshën 15-64 vjet, ndërsa incidencë më e lartë kumulative (4.075,1/100.000) është regjistruar tek fëmijët nga 5-14 vjet. (Grafiku 4)
Grafiku 4. Shpërndarja e rasteve me grip sipas grupmoshave, sezoni 2019/2020
Shpërndarja e rasteve të gripit sipas muajve është paraqitur në Grafikun 5.
Numri më i madh (19.874) dhe përqindja m e madhe (65,6%) janë regjistruar në muajin shkurt.
Grafiku 5. Shpërndarja e rasteve të gripit sezonal sipas muajit të raportimit, sezoni 2019/2020
MBIKËQYRJA VIRUSOLOGJIKE
Që nga fillimi i sezonit 2019/2020, deri në javën e parë pranë laboratorit virusologjik në ISHPRMV kanë arritur 660 materiale për analizë për vërtetimin e pranisë së virusit të gripit, nga të cilat 333 (50,5%) kanë rezultuar pozitive për prani të virusit të influencës. (Grafiku 6)
Nga rastet pozitive 183 (55,0%) janë Influenza A, ndërsa 150 (45,0%) janë Influenza В.
Sipas subtipit të influencës A, 86 (47,0%) janë A/H1pdm, 84 (45,9%) A/H3, ndërsa 13 të pasubtipizuara.
Sa i përket Influencës B, 113 (75,3%)janë B/Victoria, ndërsa 37 të pasubtipizuar.
Grafiku 6. Shpërndarja javore dhe cumulative e numrit dhe përqindjes të mostrave pozitive të gripit, 2019/2020
KOMENT EPIDEMIOLOGJIK
Incidenca e regjistruar nga gripi po vazhdon të bjerë, dhe tani ka arritur aktivitet të ulët. Përqindja e lartë e rezultateve pozitive 51,1% flet për një rënie të aktivitetit të virusit të gripit në Republikën e Maqedonisë së Veriut. Në mostrat pozitive janë detektuar viruse të tipit të Influenza A dhe Influenza В. Gjatë javëve në vazhdim pritet një rënie e aktivitetit të virusit të gripit.
VAKSINIMI KUNDËR GRIPIT SEZONAL
Vaksinimi kundër gripit sezonal është mbrojtja më e mirë, prandaj ISHP rekomandon vaksinim të të gjithë popullatës, sidomos të personave të cilët i përkasin grupeve vulnerable (sipas rekomandimeve të OBSH-së: gratë shtatzëna, fëmijët në moshë nga 6 muaj deri në 5 vjet, personat e moshuar mbi 65 vjet, personat me sëmundje kronike dhe ato me imunitet të dobët, punonjësit shëndetësor.
Sipas të dhënave nga Drejtoria për shëndetësi elektronike, që nga fillimi i vaksinimit më datë 15.11.2018, e deri më mbylljen e këtij raporti, janë vaksinuar gjithsej 28.664 persona nga grupet vulnerable të popullatës me vaksina falas.
Sa i përket vaksinave komerciale deri më 01.03.2020, janë vaksinuar 14.973 persona. Numri më i madh i të vaksinuarve bëjnë pjesë në grupmoshën mbi 65 vjet (7.888, 52,7%), nga 30-64 vjet 6.706 persona ose 44,8%, ndërsa tek grupmosha 5-29 janë vaksinuar 276 (1,8%) persona. Janë vaksinuar edhe 7 fëmijë nën 5 vjet, 94 (0,6%) punonjës shëndetësor. Ka 2 gra shtatzëna të vaksinuara. Nga numri i përgjithshëm i të vaksinuarve 9.011 (60,2%) persona janë me sëmundje kronike.
Janë vaksinuar edhe 1.252 punonjës shëndetësor me vaksina komerciale.
RAJONI EVROPIAN
Sipas raportit të Flu News Europe për javën e nëntë të vitit 2020, kulminimi i aktiviteti i virusit të gripit është arritur në javën e pestë. Në vendet të cilat kanë dërguar raporte, 6 kanë raportuar për një përhapje të gjerë të aktivitetit të virusit të gripit.
Gjatë mbikëqyrjes sentinel që nga java e 47 e në vazhdim, mbi 10% e mostrave të analizuara janë pozitive për prani të virusit të gripit. Në pjesën më të madhe të rajonit dominon Influenza A, në disa dominon Influenza B, por ka edhe bashkëqarkullim të të dy viruseve.
Gjatë javës së nëntë të vitit 2020, përqindja e mostrave pozitive nga mbikëqyrja sentinel është 43,5%.
Që nga fillimi i sezonit, 37,1% e mostrave të analizuara kanë rezultuar pozitive për prani të virusit të influencës. Nga ato Influenza A janë 65,4%, ndërsa Inluenza B – 34,6%. Në mesin e viruseve të Influenza A qarkullojnë A(H1N1)pdm09 dhe A(H3N2), ndërsa tek Influenza B dominon linja Victoria.
Parashikimet e deklaruara për rastet e vdekjes nga të gjitha shkaqet nga 21 vende të cilat raportojnë për projektin EuroMOMO tregojnë për një tendencë të rritjes të vdekshmërisë në javët e fundit.
Vendet duhet të vazhdojnë ta inkurajojnë vaksinimin si masë më e mirë për parandalim.
OBSH rekomandon që vaksinat kuadrivalente për sezonin 2020-2021 të përmbajnë këto elemente:
Vaksina të bazuara në vezë:
- A/Guangdong-Maonan/SWL1536/2019 (H1N1)pdm09-like virus;
- A/HongKong/2671/2019 (H3N2)-like virus;
- B/Washington/02/2019 (B/Victoria lineage)-like virus; dhe
- B/Phuket/3073/2013(B/Yamagata lineage)-like virus
Vaksina të bazuara në qeliza ose të rekombinuara:
- A/Hawaii/70/2019 (H1N1)pdm09-like virus;
- A/HongKong/45/2019 (H3N2)-like virus;
- B/Washington/02/2019 (B/Victoria lineage)-like virus; and
- B/Phuket/3073/2013(B/Yamagata lineage)-like virus.
Sektori për kontroll dhe parandalim të sëmundjeve infektive
Instituti i shëndetit publik
