Состојба со COVID-19 во Северна Македонија и светот 4-10.01.2021

СОСТОЈБА СО COVID-19 ВО РЕПУБЛИКА СЕВЕРНА МАКЕДОНИЈА, период 4-10.01.2021

Тестирани се вкупно 13.022 материјали во лабораториите во кои се спроведува молекуларно тестирање и антигенско тестирање за присуство на SARS-CoV-2, со зголемување од 20,8% во однос на минатата недела. Регистриран e 2.471 нови позитивни случаи од 34 градови во државата со зголемување од 6,1% во однос на минатата недела. Процентот на позитивност се движи од 11 до 25%, просечно 19%. Најголем дел од регистрираните случаи се од Скопје (n=1.140; 46,1%), со неделна инциденца – 184,6/100.000. Највисока неделна инциденца од 307,6/100.000 е регистрирана во Берово (Табела 1, Картограм 1).

Картограм 1. Инциденца на 100.000 жители, COVID-19, 04-10.01.2021, Р.С. Македонија

Регистрирани се заболени лица во сите возрасни групи. Најзастапена е возрасната група на лица на возраст над 60 (n=622, 25,2%). Голем број на заболени се регистрира и кај лицата во возрасните групи од 40-49 (n=470; 19,0%), 50-59  (n=455; 18,4%), 30-39 (n=455; 18,4%) и 20-29 (n=330; 13,4%). Најмал број е регистриран кај децата од 0-9 (n=39; 1,6%) и 10-19 години (n=100; 4,0%).

Во однос на дистрибуцијата по пол, пријавени се 1.182 (47,8%) лица од женски и 1.289 (52,2%) од машки пол.

По добиени 2 негативни теста за присуство на SARS-CoV-2 или со употреба на новиот алгоритам, со статус „оздравени“ се стекнале 4.460 лица кои биле хоспитализирани или на домашно лекување, 14,8% повеќе во споредба со минатата недела.

Пријавени се 74 смртни случаи од 24 града, со намалување од 20,4% во однос на минатата недела. Во однос на возраста, 64 лицa биле над 60 години, 7 лица на возраст од 50-59 години и 3 лица на возраст од 40-49 години.

КУМУЛАТИВНА СОСТОЈБА СО COVID-19 ВО РЕПУБЛИКА СЕВЕРНА МАКЕДОНИЈА

Заклучно со 10.01.2021, пријавени се вкупно 86.597 случаи на COVID-19 (I=4.185,1/100.000).

Според место на постојано живеење/ повремен престој, случаи на COVID-19 се регистрирани во 35 градови/ЦЈЗ низ државата. Најголем дел регистрирани во Скопје, Куманово, Тетово, Прилеп, Гостивар, Штип и Битола додека највисок морталитет се регистрира во Прилеп, Струга, Охрид и Крушево. Највисок леталитет се регистрира во Крушево и Струга (Табела 1).

Табела 1. Кумулативна дистрибуција на заболени од COVID-19 по ЦЈЗ/ПЕ, РС Македонија, до 10.01.2021

Во најголем дел од државата се забележува намалување на бројот на новозаболени кога се анализираат двата двонеделни периоди, во Виница и Дебар се забележува минимално зголемување, додека позначајно зголемување на бројот на новозаболени се регистрира во Крушево, Берово и Македонски Брод (Табела 1).

Највисока кумулативна инциденца на 100.000 жители се регистрира во Штип со 6.420,7 на 100.000 жители, Скопје (6.073,9/100.000), Кавадарци (5.319,1/100.000) и Свети Николе (5.128,7/100.000), а инциденца под 2.000 заболени на 100.000 жители се регистрира во Радовиш и Крушево (Табела 1, Картограм 2).

Картограм 2. Инциденца на 100.000 жители, COVID-19, Р.С. Македонија

Во однос на дистрибуцијата по пол, регистрирани се 44.184 машки и 42.413 женски лица. Специфичниот морбидитет кај машките е 4.262,7/100.000, а кај женските 4.107,2/100.000.

Возраста на заболените се движи од 0 до 101 година (просек – 45,3 години). Најголем број на заболени се на возраст над 60 години – 20.186 (23,3%) со инциденца од 5.266,5/100.000, а највисока специфична инциденца од 5.726,9/100.000 се регистрира на возрасната група од 50-59 години (15.924 заболени). Најниска инциденца од 759,3 и 1.466,7 на 100.000 жители се регистрира кај деца на возраст од 0-9 и 10-19 години, каде се пријавени 1.738 и 3.670 случаи соодветно (Графикон 1).

Графикон 1. Дистрибуција на заболените од COVID-19 според возрасна група, (n=86.597)

Во однос на датумот на пријавување, првиот случај е регистриран на 26.02.2020. Највисок број на пријавени случаи на дневно ниво (n=1.406) е регистриран на 17.11.2020.

Првиот случај е регистриран во 9-тата недела, а од 11-тата недела во 2020 година континуирано се регистрираат нови потврдени случаи. Најголем број на заболени на неделно ниво (n=7.480) е регистриран 47-та недела (Графикон 2). По пет недели регистриран пад на бројот на ново заболени лица, во последната недела е регистрирано зголемување.

Графикон 2.  Дистрибуција на заболените од COVID-19 во С. Македонија според недела на лабораториска дијагностика, до 10.01.2021 (n=86.597)

Од случаите кои се епидемиолошки истражени (n=70.094; 80,9%), 11,3% (n=7.933) се/биле хоспитализирани во текот на болеста, а останатите 62.161 (88,7%) биле/се на домашно лекување, асимптоматски или со полесна клиничка слика.

Според извештаите од болниците кои пристигнаа до ИЈЗ (КИБФС, ГОБ 8-ми Септември, ИБЗД Козле, КОВИД центрите на Универзитетксите клиники за Дерматовенерологија, Неврологија, Нефрологија, Гастроентерохепатологија, Офталмологија и Оториноларингологија, Инстиутот за белодробни заболувања и ТБЦ, Клинички болници Штип, Тетово и Битола, Општи болници Велес, Куманово, Прилеп, Охрид, Гостивар, Струмица, Струга, Кочани, Кавадарци, Кичево, Дебар и Гевгелија, УК за гинекологија и акушерство и КБ Систина) моментално се хоспитализирани 801 лица (8,6% помалку во споредба со минатата недела), а од нив 259          (-23,6%) се на кислородна поддршка и 11 на инвазивна/неинвазивна механичка вентилација.

Во однос на симптоми кои се пријавени кај заболените, најчесто се регистрирани температура (68,4%), кашлица (40,0%), малаксаност (39,4%), ослабен осет за мирис и/или вкус (27,3%), главоболка (22,2%), мускулна болка (18,3%), болка во грло (14,3%) и отежнато дишење (9,9%).

Од случаите кои се епидемиолошки истражени (n=70.094; 80,9%), кај 15.117 или 21,6% од дијагностицираните лица не се регистрирани симптоми на заболувањето.

Од случаите кои се епидемиолошки истражени (n=70.094; 80,9%), пријавени се 412 (1,0% од пријавените женски лица) случаи кај бремени жени, од кои 58 биле хоспитализирани во текот на болеста. Од вкупниот број на регистрирани бремени жени, 119 се асимптоматски случаи.

Од случаите кои се епидемиолошки истражени (n=70.094; 80,9%), регистрирани се 3.439 (4,9%) случаи на заболување меѓу здравствени работници.

Во однос на коморбидитети, од случаите кои се епидемиолошки истражени, кај 21.486 (30,7%) лица се присутни хронична/и здравствени состојби, од кои 14.919 лица имаат кардиоваскуларна болест, 5.610 дијабет, 2.843 се со хронична белодробна болест и 3.986 со други хронични болести. Од хоспитализираните случаи, кај 4.755 (63,2%) се присутни коморбидитети.

Регистрирани се 2.635 смртни случаи (Лт = 3,0%).  Во однос на дата на смрт најголем број на смртни случаи се регистрирани на 30.11.2020 година (n=40), а според недела на пријавување во тек на 48-мата недела (n=216) (Графикон 3). Од регистрираните смртни случаи, најголем дел се на возраст над 60 години (n=2.074) каде е регистриран и највисок специфичен морталитет – 541,1/100.000 жители. Регистрирани се 1.664 смртни случаи кај лица од машки и 971 кај лица од женски пол. Од починатите, кај 1.951 (81,8%) се регистрирани коморбидитети, најчесто кардиоваскуларна болест (n=1.527), дијабет (n=685) и белодробна болест (n=307). Регистрирани се 3 смртни случаи кај бремени жени и 22 смртни случаи кај здравствени работници. Од пријавените случаи 161 (6,1%) починале во вонболнички услови, а 2.473 (93,9%) починале за време на хоспитализација.

 Графикон 3.  Дистрибуција на смртни случаи од COVID-19 во С. Македонија според дата на смрт, до 10.01.2021 (n=2.635)

Од случаите кои се епидемиолошки истражени (n=70.094; 80,9%), 1.029 (1,5%) се импортирани, од нив 11 се детектирани на точка на влез. Вкупно 23.046 лица (32,9%) имале контакт со веќе потврден случај на COVID-19 во државата.

Од 15.02.2020-10.01.2021 тестирани се вкупно 418.130 материјали (детектирани 86.597 позитивни лица) во лабораториите во кои се спроведува молекуларно тестирање за присуство на SARS-CoV-2 и во лабораториите во кои се спроведува брз антигенски тест (Табела 2). Со ова во Р. С. Македонија се направени 202.076 тестови на 1.000.000 жители.

Табела 2. Вкупен број на тестови направени за COVID-19 во Р.С. Македонија (n=418.130)*

*9 лица се лабораториски потврдени во странство

Според исходот од заболувањето, 15.970 лица (18,4%) се активни случаи, 67.992 случаи (78,6%) се водат како оздравени (од нив 3.061 се здравствени работници и 370 бремени жени), испишани од болница, со 2 негативни теста по домашното лекување или по новиот алгоритам (Табела 4, Графикон 5). Од случаите кои се водат како оздравени, 4.332 (7,4%) биле хоспитализирани додека останатите 63.660 (93,6%) биле на домашно лекување.

Табела 4. Исход на заболување по градови, Р.С. Македонија (86.597)

Графикон 5.  Дистрибуција на заболените од COVID-19 во С. Македонија според исход и вкупен број, до 10.01.2021 (n=86.597)

ПРОЦЕНА НА РИЗИК ЗА ПОНАТАМОШНО ШИРЕЊЕ НА COVID-19 И ПРЕПОРАЧАНИ МЕРКИ

Според категоризацијата на ризикот и проценката на ситуацијата земајќи ги во предвид индикаторите на СЗО за можноста за понатамошна трансмисија и капацитетите за одговор на земјата[1] се проценува дека:

• Република Северна Македонија е во фаза 4 (широко-распространета трансмисија во заедницата), подниво 3, со умерени капацитети за одговор.

Препорачани мерки за превенција и контрола од СЗО согласно проценетата фаза и подниво

Покрај мерките за подготвеност во итни случаи, одговор и надзор, индивидуалните мерки на претпазливост, СЗО препорачува мерки за разгледување на надлежните органи, кои исто така мора да бидат земени предвид во однос на ефектите што овие мерки можат да ги имаат врз општата благосостојба на општеството и поединците.

• Затворање на несуштински деловни активности или работење од дома, што е можно повеќе.
• Поединците треба да применуваат мерки како што се хигиена на рацете, посебно марамче за кашлање, да останат дома доколку не се чувствуваат добро, да носат маска, физичко растојание и да избегнуваат затворени простори, преполни места со можност за близок контакт.
• Да се размисли за ограничување на наставата со физичко присуство на универзитетите и да се промовира е-учење.
• Службите за згрижување на деца и основните и средните училишта треба да останат отворени со соодветни мерки за безбедност и надзор доколку тоа го дозволува локалната епидемиолошка состојба.
• Посебна проценка за одржување спортски и слични настани кои треба да се одржуваат според строги безбедносни правила, на пр. без публика. Другите масовни собири треба да бидат прекинати, а големината на сите социјални собири треба да се намали.

СОСТОЈБА СО COVID-19 ВО СВЕТОТ

Согласно последните податоци објавени од СЗО, заклучно со 05.01.2021

• Број на потврдени случаи на глобално ниво – 326.479 (4.035.226 во последни 7 дена, 2% помалку во споредба со претходна недела)
• Број на смртни случаи на глобално ниво – 1.703 (76.017 во последни 7 дена, 3% повеќе во споредба со претходна недела)

• Регион на СЗО Америка
  • Потврдени случаи – 36.439 (1.935.621 во последни 7 дена, 1% помалку во споредба со претходна недела)
  • Смртни случаи – 872.486 (283 во последни 7 дена, 3% повеќе во споредба со претходна недела)
• Европски Регион на СЗО
  • Потврдени случаи – 26.885.471 (1.553.332 во последни 7 дена, 3% помалку во споредба со претходна недела)
  • Смртни случаи – 588.770 (32.898 во последни 7 дена, 3% повеќе во споредба со претходна недела)
• Регион на СЗО Југоисточна Азија
  • Потврдени случаи – 12.051.014 (208.592 во последни 7 дена, 10% помалку во споредба со претходна недела)
  • Смртни случаи – 493 (3.756 во последни 7 дена, 3% помалку во споредба со претходна недела)
• Источно-Медитерански Регион на СЗО
  • Потврдени случаи – 4.977.852 (154.695 во последни 7 дена, 1% помалку во споредба со претходна недела)
  • Смртни случаи – 122.061 (3.057 во последни 7 дена, 12% помалку во споредба со претходна недела)
• Африкански Регион на СЗО
  • Потврдени случаи – 1.961.234 (130.007 во последни 7 дена, 13% повеќе во споредба со претходна недела)
  • Смртни случаи – 43.592 (3.293 во последни 7 дена, 28% повеќе во споредба со претходна недела)
• Регион на СЗО Западен Пацифик
  • Потврдени случаи – 1.112.724 (52.979 во последни 7 дена, непроменета во споредба со претходна недела)
  • Смртни случаи – 20.288 (730 во последни 7 дена, 10% повеќе во споредба со претходна недела)

УПАТСТВА И ПРЕПОРАКИ ЗА ЈАВНОСТА

• За повеќе информации од видот на најчесто поставувани прашања, вистини и митови во врска со корона вирусот можете да прочитате на

http://www.iph.mk/prasanja-i-odgovori-za-korona-virusot/

• Општите препораки од СЗО за превенција на болеста можете да ги најдете на следната страна

http://www.iph.mk/preporaki-od-szo/

• За препораките за патници кои доаѓаат/ се враќаат од ризични земји во Македонија

http://www.iph.mk/korona-preporaki/

http://www.iph.mk/preporaki-za-patnici-koi-doagaat-od-rizicni-regioni-so-covid19/

• Препораки како да се заштитите себе си

http://www.iph.mk/covid-19-kako-da-se-zastitite-sebesi/

• Доколку некој близок има симптоми слични на тие со болеста, можете да го прочитате СЗО упатството за домашно лекување на сомнителните случаи на

http://www.iph.mk/upatstvo-za-ncov/

• За упатства за здравствените работници

http://www.iph.mk/posteri-corona-zr-lzo-i-mienje-race/

http://www.iph.mk/kontrola-na-infekcija-covid19-lzo/

• Веб страна на Министерство за здравство поврзано со COVID-19

http://zdravstvo.gov.mk/korona-virus/

• Веб страна Владата на РСМ поврзано со COVID-19

https://vlada.mk/covid19

ИНФОРМАЦИЈА ЗА ЈАВНОСТА

Лицата кои имаат симптоми на грип или симптоми слични на грип (покачена температура над 38°С, треска, отежнато дишење, болки во градите, сува кашлица и др.), од страна на избраниот лекар прво да се прашаат за можен контакт со потврден случај. Избраниот лекар закажува термини за тестирање.

Само доколку лицето со симптоми патувало или имало контакт со потврден случај, да се упатува да се јави на бесплатниот телефонски број за прашања поврзани со коронавирусот.

0800 002 03

Скопје, 11.01.2021

Оддел за епидемиологија на заразни болести

Институт за јавно здравје

[1] Извор: WHO guidance on considerations for implementing and adjusting PHSM in the context of COVID-19