Надворешната проценка на квалитетот (EQA) е дизајнирана за објективно тестирање на ефикасноста на лабораториските тестирања. Во програмата EQA, серии од идентични примероци се испраќаат на тестирање од бројни лаборатории во различни земји за да се покаже веродостојноста на нивните процеси на тестирање.

Во 2020 година, бројот на лаборатории кои вршат PCR (полимеразна верижна реакција) тестирање за SARS-CoV-2 драстично се зголеми, но многу земји немаа средства за следење на квалитетот на нивните тестови. Затоа, СЗО го започна првиот круг од глобалната програма EQA за тестирање на SARS-CoV-2.

Во 2022 година, вториот круг од програмата беше нарачан за да се справи со континуираното проширување на субнационалните лаборатории кои тестираат за вирусот, како и да се преоцени квалитетот на тестирањето во новата фаза на пандемијата за време на која почнаа да се појавуваат вирусни варијанти. 638 лаборатории од Европскиот регион на СЗО ги доставија своите резултати, што претставува 96,4% од поканетите да учествуваат, а 95,9% од сите оценети резултати се пријавени како точни.

Програмата EQA има за цел да им помогне на лабораториите да ги идентификуваат прашањата кои можеби ќе треба да се решат и да преземат мерки, како што е дополнителна обука за подобрување на одредени аспекти од нивните процеси.

Елизабета Јанческа, специјалист по микробиологија и раководител на Лабораторијата за вирусологија, Институт за јавно здравје, Скопје, Северна Македонија, вели: „За нас, учеството во програмата EQA е значајно во смисла на потврдување на добрата лабораториска пракса и во идентификување на потенцијалните грешки или отстапувања во сите процеси од изолација на нуклеинските киселини, подготовка на мастер микс и засилување и интерпретација на резултатите. Резултатите од надворешната контрола на квалитетот го потврдуваат квалитетот на нашата работа“.

EQA им овозможува на надворешните субјекти да ги признаат перформансите на лабораториските тестирања и помага да се зголеми довербата во резултатите од тестот. Одејќи напред, императив е да се поттикнат и да им се помогне на земјите да воспостават свои национални програми EQA. Оваа поддршка може да се прошири преку споделување на техничко знаење и експертиза и, онаму каде што е изводливо, преку финансиска помош со цел да се подобри севкупниот квалитет на здравствените услуги и да се промовираат глобалните стандарди на извонредност.