Оваа година, како и претходните, на 24 март се одбележува светскиот ден за борбата против туберкулоза. На овој датум 1882 е откриен причинителот на ова заболување (Mycobacterium tuberculosis), од страна на д-р Роберт Кох. И покрај постојаните светски напори за намалување на последиците од туберкулозата, таа се уште е сериозно заболување кое е присутно насекаде низ светот.

Темата на Светскиот ден за борба против туберкулоза 2024 година е - „Да! Можеме да ставиме крај на туберкулозата!“ – пренесува порака на надеж дека враќањето на вистинскиот пат, за да се сврти бранот против епидемијата на ТБ е можно преку лидерство на високо ниво, зголемени инвестиции и побрзо прифаќање на новите препораки на СЗО. Следејќи ги обврските преземени од шефовите на држави на состанокот на високо ниво на ОН во 2023 година за забрзување на напредокот за ставање крај на ТБ, овогодишниот фокус се префрла на претворање на овие обврски во опипливи дејства.

За да им помогне на земјите да го зголемат пристапот до превентивен третман за туберкулоза, СЗО ќе објави инвестициски случај за зголемување на ширењето на превентивниот третман за ТБ.

Што е туберкулоза?

Туберкулозата (ТБ) е сериозна заразна болест која првенствено ги зафаќа белите дробови, но може да влијае и на други делови од телото. Тоа е предизвикано од бактерија наречена Mycobacterium tuberculosis. ТБ се шири низ воздухот кога лице со ТБ на белите дробови или грлото кашла, кива или зборува, а некој друг ја вдишува бактеријата.

ТБ може да биде латентна, што значи дека бактериите се присутни во телото, но не предизвикуваат симптоми и не се активни, притоа може да се пренесат на други. Симптомите на активна ТБ може да вклучуваат: кашлица која трае повеќе од три недели, болка во градите, кашлање крв, замор, треска, ноќно потење и губење на тежината.

ТБ се лекува со антибиотици, но потребен е долг третман со лекови за, целосно да се отстранат бактериите. Важно е да ги земате сите препишани лекови како што е наведено од давателот на здравствена заштита, за да се спречи развојот на соеви на ТБ отпорни на лекови. Вакцините, како што е вакцината Bacille Calmette-Guérin (BCG), се достапни за да помогнат во спречувањето на ТБ, но нивната ефикасност може да варира.

И оваа година како и во претходните, целта и мисијата на СЗО и сите меѓународни здравствени организации е да се стави крај на ТБ, со стратегијата за крај на ТБ после 2015. Со оваа стратегија која беше усвоена на Светското здравствено собрание 2014 година, се донеле цели за одржлив развој, со кои би се намалила инциденцата од туберкулоза за 80%, да се намали смртноста за 90%, како и да се намалат трошоците поврзани со туберкулозата кои се нанесуваат на здравствените системи. За да биде оваа стратегија ефикасна и успешна, потребна е поддршка од сите земји потписнички на оваа стратегија, како и прилагодување и применување на потребните промени.

Состојбата со туберкулоза во Република Северна Македонија во 2023 година забележува вкупен број на активни случаи, со преваленца од 290 вкупно случаи, односно стапка од 15,8 на 100000 жители, а инциденца од 160 новорегистрирани случаи, односно стапка од 8,7 новорегистрирани на 100000 жители, притоа најголем дел од овие случаи биле со туберкулоза на респираторните органи (126 случаи). Споредено со претходните години, не забележуваме некои големи разлики во инциденцата и преваленцата, односно ситуацијата е со континуиран тек. Притоа во Северна Македонија, се применуваат сите потребни мерки и препораки поврзани со туберкулозата, кои се предложени од СЗО.

Подготви: Оддел за здравствена промоција и следење на болести