СВЕТСКИ ДЕН ПРОТИВ ТУБЕРКУЛОЗА 2025 – ВРЕМЕ Е ЗА АКЦИЈА!

Светскиот ден против туберкулоза, кој се одбележува секоја година на 24 март, претставува глобална иницијатива за подигнување на свеста за оваа сериозна заразна болест, нејзините последици и начините за превенција и лекување. Овој датум е избран во чест на денот кога д-р Роберт Кох во 1882 година ја откри бактеријата Mycobacterium tuberculosis, што овозможи напредок во дијагнозата и третманот на болеста.

Во 2025 година, Светскиот ден против туберкулоза доаѓа со јасна порака: „Време е за акција!“. И покрај тоа што туберкулозата е болест што може да се спречи и излечи, таа и понатаму претставува глобален здравствен проблем, особено во земјите со ниски и средни приходи. Според последните податоци на Светската здравствена организација (СЗО), милиони луѓе секоја година заболуваат од туберкулоза, а илјадници животи се губат поради доцно дијагностицирање или недоволен пристап до соодветен третман.

Што е туберкулоза?

Туберкулозата е заразна болест која главно ги напаѓа белите дробови, но може да зафати и други органи како што се коските, мозокот и бубрезите. Болеста се шири преку воздухот, кога заразеното лице кашла или кива. Некои од најчестите симптоми се:
 Долготрајна кашлица (повеќе од две недели)
 Болка во градите
 Замор и слабост
 Ненадејно губење на телесна тежина
 Ноќни потења и треска

Предизвиците во борбата против туберкулозата

Иако во последните децении има значителен напредок во дијагностиката и третманот, борбата против туберкулозата сè уште се соочува со многу предизвици:

🔸 Недоволен пристап до здравствена грижа – Во многу сиромашни земји, дијагнозата и третманот се скапи или недостапни.
🔸 Антибиотска резистенција – Зголемената отпорност на бактеријата кон лековите го отежнува лекувањето.
🔸 Стигматизација и недостаток на информации – Многу заболени лица избегнуваат медицинска помош поради страв од социјална осуда.

Како можеме да помогнеме?

 Информирајте се и ширете ја свеста – Образованието е клучно за рано откривање и превенција.
 Вакцинација – БСЖ вакцината е ефикасна за заштита на децата од тешки форми на туберкулоза.
 Редовни здравствени прегледи – Доколку почувствувате симптоми, веднаш побарајте лекарска помош.
 Поддржете ги програмите за борба против туберкулозата – Волонтирајте, донирајте и залагајте се за подобра здравствена заштита за сите.

Состојбата со туберкулоза во Република С.Македонија

Според последните податоци со кои располага Институтот за јавно здравје на Република С. Македонија, бројот на новорегистрирани случаи на туберкулоза во 2023 година изнесувал 160 случаи. Од тие 160, мажи биле 109, а жени 51. Состојбата за 2023 е слична како и за претходните години, со мало намалување во споредба со 2018 и 2019 година, каде бројот изнесувал 217 за 2018 година, односно 199 случаи за 2019 година.

Вкупниот број на активни случаи на ТБ во Македонија за 2023 изнесува 290. Од тие 230 биле мажи а 60 жени. Од овие податоци може да забележиме дека бројот на соодносот на случаи на ТБ кај мажи е 2:1 во сооднос со ТБ кај жени, односно ова заболување е многу почесто кај машката популација на Македонија. Низ годините забележуваме пораст на бројот на нови случаи, што е загрижувачки тренд, бидејќи за ова заболување има достапна вакцинација и достапен третман.

Состојбата со туберкулоза во светот

Според податоците на СЗО во 2023 година, 10,8 милиони луѓе се разболеле од туберкулоза. Најголем дел од тие се во ниско развиените земји, особено во Африка и Азија. 1,25 милиони луѓе во светот, според податоците на СЗО починале како последици од туберкулоза. Позитивно е што откако постојат стратегиите за ТБ во светот, од 2000 година па наваму, околу 79 милиони животи се спасени со кампањите и глобалните напори за крај на туберкулозата.

Слика 1. Стапка на нови случаи на ТБ во светот според податоците од

(https://ourworldindata.org/tuberculosis)

Порака за Светскиот ден против туберкулоза 2025

Туберкулозата не е болест од минатото – таа сè уште претставува закана за милиони луѓе ширум светот. Време е за заедничка акција! Со посветеност, информираност и солидарност, можеме да создадеме иднина без туберкулоза.

ЗАПОМНЕТЕ: Туберкулозата може да се излечи, но само ако се открие навреме. Грижете се за своето здравје и здравјето на вашата заедница!

Изработил: Оддел за здравствена промоција и следење на болести