Në vitin 1972, Asambleja e Përgjithshme e OKB-së caktoi 5 qershorin si Ditën Botërore të Mjedisit Jetësor (WED). Festimi i parë, nën sloganin "Vetëm një vend" u mbajt në vitin 1973. Në vitet në vijim, DBMJ u zhvillua si një platformë për të rritur ndërgjegjësimin për çështjet me të cilat përballet mjedisi ynë si ndotja e ajrit, plastika, tregtia e paligjshme e kafshëve të egra, konsumi i qëndrueshëm, ngritja e nivelit të detit dhe siguria ushqimore. Për më tepër, DBMJ ndihmon në nxitjen e ndryshimeve në modelet e konsumit dhe në politikat ekologjike kombëtare dhe ndërkombëtare.[1]

5 qershori është Dita Botërore e Mjedisit Jetësor

E themeluar nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara në 1973, Dita Botërore e Mjedisit Jetësor është ngjarja më e madhe ndërkombëtare e fokusuar tek mjedisi jetësor, e koordinuar nga Programi i Kombeve të Bashkuara për Mjedisin Jetësor (UNEP). Miliona njerëz nga qeveritë, bizneset, shoqëria civile dhe institucionet arsimore marrin pjesë çdo vit për të rritur ndërgjegjësimin dhe për të ndërmarrë veprime për çështjet ekologjike që kanë për qëllim të mbrojnë të ardhmen e planetit.

Tema për vitin 2024 “Vendi ynë, e ardhmja jonë. Ne jemi #GenerationRestoration' (Gjenerata për rimëkëmbje) thekson rëndësinë e rimëkëmbjes së tokës dhe forcimit të rezistencës ndaj thatësirës.

Aktualisht, deri në 40% e tokës në botë është e degraduar, gjë që prek rreth 3.2 miliardë njerëz në mbarë botën. Krahas kësaj, parashikimet sugjerojnë se deri në vitin 2050, mbi tre të katërtat e popullsisë së botës do të preken nga thatësira. Dita Botërore e Mjedisit Jetësor e këtij viti i paraprin Konventës së Kombeve të Bashkuara për Luftimin e Shkretëtirëzimit (UNCCD) COP16, e cila do të mbahet në dhjetor të vitit 2024 në Mbretërinë e Bashkuar. Kjo konferencë pritet të jetë mbledhja më e madhe ndërkombëtare për tokën dhe thatësirën.

Dëmet ndaj mjedisit jetësor të shkaktuara nga njerëzit janë duke u përshkallëzuar, me pasoja të rënda si ndryshimi i klimës, humbja e ekosistemit dhe shkretëtirëzimi i tokës. Është detyra jonë si brezi aktual ta mbrojmë mjedisin dhe ta kthejmë tokën dhe natyrën në gjendjen e saj natyrore.[2]

Rëndësia e Ditës Botërore të Mjedisit Jetësor

Në rrugëtimin drejt sigurimit të një të ardhmeje të qëndrueshme, respektimi i Ditës Botërore të Mjedisit Jetësor është i një rëndësie të madhe. Një nga qëllimet e tij kryesore është të rrisë ndërgjegjësimin për çështjet urgjente ekologjike që kërcënojnë shëndetin e planetit tonë. Sfidat e ndryshimeve klimatike, shpyllëzimi, ndotja dhe zhdukja e specieve janë të ndërthurura, një realitet që duhet ta njohim në Ditën Botërore të Mjedisit Jetësor. Kjo ditë thekson përgjegjësinë tonë të përbashkët për të ndërmarrë veprime kolektive për të gjetur zgjidhje për këto çështje. Kjo deklaratë na kujton se ne jemi rojtarët e fatit të mjedisit tonë. Prandaj është e domosdoshme që të bashkohemi dhe të ndërmarrim hapa vendimtarë për ta garantuar ruajtjen e tij për brezat e ardhshëm. Në Ditën Botërore të Mjedisit Jetësor ne i festojmë triumfet e iniciativave të qëndrueshme dhe historive frymëzuese të suksesit. Kjo tregon se si një përpjekje kolektive drejt një qëllimi të përbashkët mund të sjellë ndryshime pozitive

Temat dhe fushat e fokusit të Ditës Botërore të Mjedisit Jetësor

Çdo vit, Dita Botërore e Mjedisit Jetësor fokusohet në një temë specifike, duke theksuar çështjet ekologjike që kërkojnë vëmendje. Këto tema shërbejnë si një busull për t’i drejtuar përpjekjet tona dhe për të rritur ndërgjegjësimin për shqetësimet urgjente. Ato mbulojnë një gamë të gjerë temash, nga ruajtja e biodiversitetit dhe konsumi i qëndrueshëm deri te ndotja detare dhe energjia e rinovueshme. Duke eksploruar tema të ndryshme çdo vit, Dita Botërore e Mjedisit Jetësor siguron që një sërë çështjesh ekologjike të marrin vëmendjen që meritojnë. Kjo qasje dinamike pasqyron natyrën gjithnjë në zhvillim të sfidave tona ekologjike dhe inkurajon angazhimin dhe veprimin e vazhdueshëm.

Aktivitete dhe kremtime në Ditën Botërore të Mjedisit Jetësor

Dita Botërore e Mjedisit njihet globalisht përmes aktiviteteve dhe festimeve të shumta. Këto mund të përfshijnë nisma për mbjelljen e pemëve, aktivitete pastrimi, seminare edukative dhe programe ndërgjegjësimi. Komunitetet dhe organizatat bashkohen në përpjekjet e tyre për të gjeneruar ndryshime pozitive për shëndetin e mjedisit jetësor. Këto përpjekje shërbejnë jo vetëm për të mbështetur kauzën e ruajtjes së mjedisit jetësor, por edhe për të nxitur një njohje të përbashkët të përgjegjësive dhe kapaciteteve tona të përbashkëta për ndryshime pozitive. Fuqia e mediave sociale dhe platformave digjitale ka ndihmuar që Dita Botërore e Mjedisit Jetësor të fitojë më shumë vrull. Këto kanale u mundësojnë njerëzve të ndajnë përpjekjet e tyre individuale për veprime pozitive ekologjike, duke frymëzuar kështu të tjerët që të ndjekin shembullin e tyre. Përpjekjet kolektive në këtë ditë përforcojnë mesazhin e ndërgjegjësimit ekologjik dhe i motivojnë individët që të bëhen agjentë të ndryshimeve.

Roli i individëve në Ditën Botërore të Mjedisit Jetësor

Përderisa Dita Botërore e Mjedisit Jetësor ofron një platformë globale, në fund të fundit janë individët ata që kanë fuqinë për të nxitur ndryshim. Çdo veprim, sado i vogël qoftë, mbart brenda tij fuqinë për të krijuar ndryshime të rëndësishme. E përderisa e shënojmë Ditën Botërore të Mjedisit Jetësor, njohja dhe respektimi i rolit kyç që luan çdo person në ruajtjen dhe promovimin e qëndrueshmërisë së mjedisit jetësor për brezat e tanishëm dhe të ardhshëm është thelbësore. Ruajtja e natyrës dhe mjedisit jetësor nuk është vetëm përgjegjësi e korporatave apo qeverive të mëdha, por edhe individët kanë një rol të rëndësishëm. Nëpërmjet ndryshimeve relativisht të lehta në zakone, reduktimit të mbeturinave, kursimit të energjisë dhe preferimit të transportit të qëndrueshëm, ne mund të ndihmojmë në arritjen e qëllimit më të madh –ta ruajmë mjedisin jetësor.

Roli i arsimit në Ditën Botërore të Mjedisit Jetësor

Dita Botërore e Mjedisit Jetësor mbështetet shumë në edukimin për aftësinë e saj për të pajisur individët me njohuri dhe kuptim thelbësor, duke i inkurajuar ata në përpjekjet e tyre për t’i adresuar sfidat urgjente ekologjike. Edukimi ekologjik kultivon ndërgjegjësimin, nxit ndjenjën e kujdestarisë dhe frymëzon veprimin. Integrimi i studimeve mjedisore në kurrikulë u mundëson nxënësve të bëhen qytetarë të informuar globalë, të cilët janë të vetëdijshëm për ndërlidhjen midis aktiviteteve njerëzore dhe mjedisit jetësor. Edukimit ekologjik dhe shkencës i jepet përparësia kryesore në Ditën Botërore të Mjedisit Jetësor duke inkurajuar institucionet arsimore që të fokusohen në edukimin ekologjik. Kjo thirrje për veprim synon të pajisë brezat e ardhshëm me njohuritë dhe mjetet e nevojshme për ta mbështetur qëndrueshmërinë përmes vendimmarrjes së informuar.

Dita Botërore e Mjedisit Jetësor 2024: Përshpejtimi i rimëkëmbjes së tokës, elasticiteti ndaj thatësirës

Dita Botërore e Mjedisit Jetësor në vitin 2024 fokusohet në rimëkëmbjen e tokës dhe rezistencën ndaj thatësirës. Si një komb që përballet me degradim dhe thatësirë, Mbretëria e Arabisë Saudite është thellësisht e përfshirë në ofrimin e zgjidhjeve. Mbretëria vepron në nivel kombëtar dhe rajonal nëpërmjet Iniciativës së Gjelbër Saudite dhe Iniciativës së Gjelbër të Lindjes së Mesme. Ajo funksionon gjithashtu në një shkallë globale, siç e pamë kur presidenca saudite e G20 rezultoi në miratimin e Iniciativës Globale për Rimëkëmbjen e Tokës.

Një veprim dhe udhëheqje e tillë është jetik ndërsa përballemi me një intensifikim shqetësues të krizës së trefishtë planetare: kriza e ndryshimeve klimatike, kriza e humbjes së natyrës dhe biodiversitetit, dhe kriza e ndotjes dhe mbeturinave. Kjo krizë vë në rrezik ekosistemet e botës. Miliarda hektarë tokë janë degraduar, duke prekur pothuajse gjysmën e popullsisë së botës dhe duke kërcënuar gjysmën e PVB-së globale. Më të prekurit janë komunitetet rurale, fermerët e vegjël dhe të varfërit.

Rimëkëmbja rrit ekzistencën, zvogëlon varfërinë dhe rrit rezistencën ndaj kushteve ekstreme të motit. Rimëkëmbja rrit ruajtjen e karbonit dhe ngadalëson ndryshimet klimatike. Rimëkëmbja e vetëm 15 përqind të tokës dhe ndalimi i konvertimit të mëtejshëm mund të shmangë deri në 60 përqind të zhdukjes së specieve të pritshme.

Por ne duhet t'i japim fund nxitësve të degradimit të tokës dhe thatësirës, ​​siç janë ndryshimet klimatike. Vitin e kaluar u thyen rekordet e temperaturës. Pjesa më e madhe e botës i ndjeu ndikimet, jo vetëm në vapë, por edhe në stuhi, përmbytje dhe thatësirë. Rimëkëmbja e tokës pa trajtuar ndryshimet klimatike do të ishte si të japësh me njërën dorë dhe të marrësh me tjetrën, kështu që vendet e G20 duhet të tregojnë udhëheqje në agjendën e klimës - siç ka bërë dhe vazhdon të bëjë Mbretëria për rimëkëmbjen e tokës.

Ka shpresë. Vendet janë zotuar të rimëkëmbin një miliard hektarë, një sipërfaqe më e madhe se Kina. Nëse ia dalin mbanë, ky do të jetë një kontribut i madh. Përmes Ditës Botërore të Mjedisit Jetësor dhe nëpërmjet nikoqirit të Konventës së OKB-së për Luftimin e Thatësirës në Konferencën e Palëve këtë dhjetor, Mbretëria e Arabisë Saudite mund të krijojë një momentum dhe të veprojë drejt këtyre qëllimeve të rimëkëmbjes, ngadalësimit të ndryshimeve klimatike, mbrojtjes së natyrës dhe forcimit të sigurisë së ushqimit për miliarda njerëz në mbarë botën.[3]

Përfundim

Ne e kuptojmë rëndësinë e ruajtjes së mjedisit jetësor dhe planetit tonë. Dita Botërore e Mjedisit Jetësor nxjerr në pah domosdoshmërinë thelbësore të mbrojtjes dhe ruajtjes të planetit tonë. Nga origjina e saj si një ngjarje globale deri te rëndësia e saj në rritjen e ndërgjegjësimit për çështjet e mjedisit jetësor, kjo ditë është bërë një katalizator për ndryshim. Zbatimi kolektiv i njohurive dhe aftësive tona të mësuara mund të sjellë një të ardhme të qëndrueshme për brezat që do të vijnë. Le ta pranojmë thirrjen për veprim, të rrisim ndërgjegjësimin dhe të punojmë së bashku për të siguruar një planet më të shëndetshëm dhe më elastik.[4]

Referenca